Jednym z filarów wpływających na naszą dynamikę zachowania jest poczucie własnej wartości. To jak czujemy się w stosunku do nas samych wpływa na obierane przez nas cele, na relacje, na których nam zależy lub na intensywność naszych emocji.
Poczucie własnej wartości przychodzi po dobrze wykonanej pracy. To nie jest loteria, na której czasami możesz wygrać. To owoc osobistego usposobienia. Kiedy szukamy rezultatu musimy zrozumieć, że wiąże się on z poprzedzającym go procesem.
Jednym z filarów ludzkiej osobowości jest poczucie własnej wartości. Abraham Maslow w 2009 r. wskazał, że potrzebujemy szacunku, który rodzi się z nas samych jako samooceny. Szacunek, który pochodzi od innych jest z kolei czymś w postaci statusu, uznania lub sukcesu społecznego.
Kiedy brakuje nam poczucia własnej wartości czujemy się gorsi, bezradni i zniechęceni oraz nie ufamy zbytnio naszej zdolności do radzenia sobie z problemami. Często marnujemy nasze siły próbując skierować naszą uwagę na zewnętrzne porównania, koncentrując nasze myśli i działania na wyrównaniu poziomów.
Uważane
za nastawienie (García, Cermeño i Fernández, 1991), jest to sposób
postrzegania siebie, myślenia, odczuwania i zachowywania się w stosunku
do siebie. Ma to wiele wspólnego z tym, jak stawiamy czoła samym sobie i jak oceniamy naszą tożsamość.
Po pierwsze, mówienie o komponencie poznawczym w samoocenie oznacza rozróżnienie między tym, co rozumie się przez samoocenę, a tym, co rozumie się przez koncept samego siebie. Pojęcie konceptu definiuje się jako obraz samego siebie w wymiarze poznawczym, percepcyjnym i afektywnym.
Koncepcja samego siebie wiąże się z własną reprezentacją ludzi. Z drugiej strony, samoocena jest rozumiana jako pozytywna lub negatywna ocena swojej własnej koncepcji dokonywana przez daną osobę, w tym związane z nią emocje i postawy wobec siebie.
„Samospełnienie nie ogranicza się do przyjemności”.
Poczucie własnej wartości przychodzi później
Osiąganie celów, wyznaczanie ich i walka o nie jest ściśle związane z dobrym samopoczuciem i zdrowiem psychicznym. Wyznaczanie celów pozytywnie wpływa na inne obszary naszego życia i pozwala nam kontrolować ważne aspekty psychologiczne, takie jak uwaga, pewność siebie lub motywacja.
Jednym z głównych powodów lub objawów depresji jest utrata motywacji i zainteresowania ważnymi celami. Dr Ellis twierdzi, że problemy z samooceną wynikają z określonych sposobów myślenia, które można nazwać irracjonalnymi, nielogicznymi lub autodestrukcyjnymi.
Czasami nasz sposób myślenia zawiera nielogiczne frazy, które podważają naszą samoocenę. Niektóre z tych ogólnych i irracjonalnych przekonań to:
- Przekonanie, że musimy być kompetentni i efektywni we wszystkim, co robimy.
- Musimy być kochani i akceptowani przez wszystkich ważnych ludzi w naszym otoczeniu.
- Wydarzenia, które miały miejsce w przeszłości mają decydujące znaczenie dla naszego obecnego i przyszłego zachowania. Zawsze będą miały na nas określony wpływ i mogą się powtórzyć.
- Łatwiej jest uniknąć, niż zmierzyć się z obowiązkami i problemami życiowymi.
- Nieszczęścia ludzkie wynikają z przyczyn zewnętrznych i nie możemy zrobić nic lub prawie nic, aby uniknąć lub kontrolować smutek i cierpienie, jakie w nas wywołują.
Interwencja w zakresie poczucia własnej wartości nie jest prosta. Korzystny jest jej dynamiczny i wrażliwy charakter. Próba jej zmiany staje się zatem ćwiczeniem precyzyjnym. Jest także wynikiem szeregu działań, nawyków i umiejętności. Co za tym idzie jest czymś nabytym.
«Poczucie własnej wartości to reputacja, którą sami sobie wyrabiamy.»
-Nathaniel Branden-
Niska samoocena jest jak jazda z zaciągniętym hamulcem
To, co jest przed nami i to, co jest już za nami, nie jest ważniejsze niż to, co nosimy w sobie. Ani w jaki sposób widzimy to, co nosimy w sobie i jak sami siebie definiujemy. Na jakość życia wpływa samoocena. Określa, jak każda osoba postrzega i ocenia siebie, co wpływa na jej zachowanie na poziomie rodzinnym, społecznym i indywidualnym.
Niska lub wysoka samoocena wpływa na nasze relacje z innymi. I znajduje odzwierciedlenie w wymiarze społecznym oraz w naszych umiejętnościach, które wykorzystujemy, by stawiać czoła różnym wyzwaniom.
Podsumowując, niska samoocena powoduje, że czujemy się niezdolni. Wpadamy w negatywną pętlę mechanizmów autodestrukcyjnych, takich jak negatywne uczucia, obsesyjne idee, nieporozumienia w interpretacji myślenia i uczuć innych. Krótko mówiąc, sprawia, że stajemy się mniej funkcjonalni i precyzyjni.
„Ty, jak każda inna osoba we wszechświecie, zasługujesz na Twoją miłość i przywiązanie”.
